Elkaar ontmoeten rondom een woonzorgconcept voor ouderen

Veel vijftigplussers stellen zichzelf regelmatig de vraag: waar woon ik als ik straks ouder ben? Betekent de woningnood onder ouderen dat ik mijn huidige woning moet aanpassen of zijn er andere mogelijkheden? En hoe ziet dat er dan uit? Een groep inwoners mocht in het afgelopen halfjaar meedenken over een woonzorgconcept voor ouderen. Onder hen waren Joop en Ellen van Rijnsoever. Ze vertellen graag over dit proces.

Het echtpaar Van Rijnsoever is op 70-jarige leeftijd klaar voor de oude dag. Hun huis aan de Merel is zo verbouwd dat ze geen trappen meer hoeven te lopen en de woning is beneden volledig voorzien van schuifdeuren. Zij voelen zich bevoorrecht.

Toch wilden ze graag meedenken over een woonvoorziening in Bunschoten, waar ook zorg geboden kan worden. Niet voor henzelf, maar omdat ze anderen ook een woonomgeving gunnen waar ze mensen ontmoeten en waar ze zich echt thuis voelen. Samen met zo’n vijftien andere inwoners van Bunschoten en vijftien medewerkers van De Haven gingen ze aan de slag.

Ellen: “We startten met een kennismakingsbijeenkomst. Er werden stellingen voorgelegd over wonen en hoe we de toekomst zagen. Dat was zeer interessant, je merkt dat anderen vanuit hun gezichtspunt weer heel anders tegen bepaalde zaken aankijken. Een paar weken daarna was er een dag met als thema ‘De reis’.”

De reis

Joop vertelt verder: “We bezochten een woonvoorziening in Vledder. In die woonvoorziening wonen mensen met en zonder zorgvraag bij elkaar. Zij zorgen waar nodig voor elkaar en delen ook zaken, zoals een berging. Voor de mensen met een zorgvraag waren er natuurlijk ook zorgmedewerkers, niet alles hoefde door de buren opgelost te worden. Dit vonden we erg inspirerend. Daarna vervolgden we onze weg naar Hart van Vathorst in Amersfoort. Dit is een complex waar niet alleen woonzorgappartementen zijn, maar ook een kerkzaal, een kindcentrum en een dagbesteding voor mensen met een beperking. Die appartementen waren wat kleiner. Daarna sloten we de dag af in Amsterdam, bij de Akropolistoren. Dat is weer iets heel anders. Van deze bewoners had een klein deel een zorgvraag. Ze werkten hier per verdieping: als je een hulpvraag hebt, stel je die aan de buren van je eigen verdieping. Bijvoorbeeld om je even naar de dokter te brengen. Verder waren ze wel veel meer op zichzelf gericht dan bij de andere twee locaties, er is ook niet standaard zorg aanwezig.”

Het echtpaar vond de reis heel waardevol. Ze deden veel kennis op en konden sparren met de andere deelnemers. Iedereen heeft eigen kennis en expertise, zo merkten medewerkers van De Haven al snel op dat er in sommige appartementen weinig ruimte was voor een tillift naast het bed. Voor de wat intensievere zorg is die ruimte onmisbaar, daar moet in het ontwerp rekening mee worden gehouden. Ook kwamen diverse meningen aan bod. Zo vindt de één het geen probleem om een wasmachine te delen met anderen uit het gebouw, terwijl iemand anders dat als onhygiënisch of inefficiënt ervaart. Ellen: “Dat vond ik heel mooi om te zien. Je moet de ander respecteren in zijn of haar mening, iedereen heeft zijn eigen verhaal en achtergrond.”

Het verhaal

Dit verhaal kwam bij de volgende workshop aan bod. De deelnemers werd gevraagd hun droom op papier te zetten: hoe wil je zelf wonen als je oud bent? De aanwezigen deelden deze droom met elkaar. Ellen: “Wij wonen eigenlijk al op onze droomplek. Naast onze volledig aangepaste woning, hebben we ook een netwerk om ons heen dat ons kan helpen als er iets is. We hebben een groep buren, die noemen we ‘De Schavuit’, bij wie we altijd terechtkunnen. We houden elkaar een beetje in de gaten, zonder bemoeizuchtig te zijn. We borrelen af en toe samen, maar als er iets aan de hand is, staan we ook voor elkaar klaar. Dat is heel waardevol.”

Het gebouw

Ten slotte kwam de groep eind mei weer bij elkaar om samen te praten over het gewenste gebouw. Men mocht eerst zelf aan de slag met de indeling van het appartement. De één positioneerde de slaapkamer aan de balkonkant, de ander aan de straatkant. De één koos voor een tweede slaapkamer, de ander vond dat niet nodig. Ellen: “Ook hierbij zag je weer dat er heel veel verschillende wensen en meningen zijn. Maar we werden daar ook op bevraagd: waarom wil je dit?” Joop geeft als voorbeeld: “Ik heb ervoor gekozen om de slaapkamer meteen bij de voordeur te doen. Dan hoeven zorgmedewerkers niet je hele appartement door. En ik heb de keuken ook bij de galerij gedaan. Terwijl je staat te koken, heb je zicht op de buren en kun je zien wat er bij de ander gebeurt en kun je elkaar ontmoeten.”

Tenslotte konden de aanwezigen nog hun mening geven over het gebouw. Ellen: “Je ziet hierbij ook dat de expertise van De Haven en Bureau Bos heel belangrijk zijn. Zo heeft Bureau Bos veel meer verstand van hoe je zo’n gebouw vormgeeft. Zo bleek dat een gebouw met maar één of twee woonlagen veel te duur zou worden. Dus zijn we uitgekomen op drie woonlagen, het moet wel betaalbaar blijven. Dat zijn zaken waar wij niet aan denken. We hebben toen ook met elkaar gesproken over de parkeerplaatsen, een tuin, brievenbussen, een gezamenlijke ontmoetingsruimte, gedeelde voorzieningen en nog veel meer.”

Concept

Na al deze sessies zijn de architecten van Bureau Bos aan de slag gegaan met een concept. Hierin is alle inbreng van de deelnemers waar mogelijk meegenomen. Het conceptontwerp is gepresenteerd aan de groep deelnemers, die enthousiast reageerden. Joop: “Ik vind het resultaat heel leuk.” Ellen: “Alles zit erin, het is op elkaar gericht en toch heb je eigen privacy.” Joop: “Ik hoop dat het concreet wordt, dat is de volgende stap. Daarvoor moet er nog wel wat gebeuren.”

Het bedachte woonzorgconcept wordt begin 2025 gepresenteerd aan geïnteresseerde inwoners van Bunschoten. Eerst wordt het besproken met diverse belanghebbende partijen. En zo kunnen er mogelijk over een aantal jaren een fors aantal wooneenheden voor ouderen extra zijn in Bunschoten. Mede bedacht door Joop en Ellen van Rijnsoever en de andere deelnemers van het cocreatietraject.