De Haven: "Wie staat er aan het roer"?

Je staat er niet bij stil maar als je ouder en hulpbehoevend wordt, nemen mensen steeds meer van je over. Vaak meer dan nodig is. Zorg- en Wooncentrum De Haven is daarom in het afgelopen jaar gestart met het programma Aan het roer. Wat De Haven betreft staat iedereen aan het roer van zijn of haar eigen leven.

Heleen Dixon-van den Hoogen, manager extramurale zorg: “We zien dat veel ouderen gelukkiger worden als ze zelf mogen bepalen hoe ze hun leven leiden. Het is daarin heel handig als ze zich zoveel mogelijk zelf kunnen redden. Denk bijvoorbeeld aan iemand die steunkousen draagt. Wanneer hij afhankelijk is van een zorgverlener bij het aan- en uittrekken, kan hij niet zelf bepalen hoe laat hij opstaat of naar bed gaat. Het is echter met de juiste hulpmiddelen vaak ook mogelijk om zélf de steunkousen aan- en uit te doen. Zo sta je zelf aan het roer. Als je een keer wil uitslapen of vroeg naar bed wilt, dan doe je dat gewoon.”

Het programma Aan het roer gaat verder dan steunkousen. Dit programma, dat gebaseerd is op het gedachtegoed ‘reablement’, bestrijkt alle onderdelen van de zorgverlening. Ada Huijgen-Beukers, manager intramurale zorg: “In beweging blijven is voor iedereen goed. Het is bijvoorbeeld een feit dat mensen die regelmatig staan en een klein loopje doen, minder last hebben van incontinentie. Dat is voldoende reden om bewoners te motiveren om op te staan om iets te pakken bijvoorbeeld.” Dit is een gedragsverandering, ook voor zorgverleners. “Onze medewerkers willen graag zorgen, mensen in de watten leggen. We stellen steeds vaker de vraag: is dat op de lange termijn wel de beste zorg? Wij zijn ervan overtuigd dat cliënten er bij gebaat zijn als ze gestimuleerd worden om zelf te doen wat ze nog zelf kunnen.”

Luisteren
Hierbij is het gesprek met de oudere heel belangrijk. De zorgverlener, of dat nu een mantelzorger of een professionele zorgmedewerker is, moet goed luisteren naar de hulpvrager. Wat is écht belangrijk voor deze persoon? Wil een mevrouw bijvoorbeeld wekelijks op bezoek bij haar dochter? Dan moeten we er met elkaar voor zorgen dat dit mogelijk is.

Niet overnemen
Heleen: “In het voorbeeld van de mevrouw die naar haar dochter wil, moeten we overleggen hoe dat geregeld kan worden. Wanneer de dochter dichtbij woont, kunnen we mevrouw misschien helpen om daar zelf te komen door een rollator of scootmobiel te regelen. Dat is de ideale situatie, ze kan dan zichzelf redden en ook zelf beslissen hoe laat ze vertrekt bijvoorbeeld. De omgeving moet zo weinig mogelijk overnemen.”

(Opnieuw) leren
Soms is het niet mogelijk dat iemand iets zelf doet, omdat de persoon dit niet (meer) kan. In bepaalde gevallen is het dan mogelijk om dat weer aan te leren. Zo was er in De Haven een mevrouw die graag op zondag naar de kerk wilde, maar het lastig vond om de weg te vinden uit het gebouw naar de Adventkerk. De zorgmedewerkers hebben een aantal keer met haar de wandeling gemaakt en steeds geoefend: hoe kom ik bij de kerk? Na een keer of zes wist ze het, en kon mevrouw zelfstandig naar de kerk.

Samen zorgen voor dat wat overblijft
Sommige dingen kunnen hulpvragers niet meer zelf en kunnen ze ook niet meer leren. Dan moeten we als omgeving zorgen voor een oplossing. Ada: “Afhankelijk van de aard van de hulpvraag zijn er allerlei oplossingen. Familie, buren en vrienden kunnen veel doen, dat noemen we informele zorg. Is de vraag te medisch of specialistisch of gewoonweg te veel voor de informele zorg, dan staan de zorgverleners van De Haven klaar.”

Meer welbevinden door meer eigen regie
De Haven geeft de komende tijd veel aandacht aan dit gedachtegoed. De noodzaak is er op twee punten, allereerst bij de cliënt. Heleen: “De missie van De Haven is om bij te dragen aan het welbevinden van ouderen in Bunschoten. Het welbevinden wordt versterkt door meer eigen regie. Daarom is dit een duidelijke koers.”

Wanneer ouderen zichzelf beter kunnen redden en familie bijspringt waar dat kan, kunnen professionele zorgverleners hun tijd anders besteden. Heleen: “In een toekomst met meer ouderen en niet meer zorgmedewerkers dan nu, is dat noodzakelijk. Zo kunnen we hen die het echt nodig hebben, toch de beste zorg verlenen.”

Meer lezen over het programma Aan het roer? Kijk op www.dehaven.nu/aanhetroer.