Eigen regie betekent dat mensen zelf bepalen hoe hun leven eruit ziet, ook als ze ouder worden en zorg nodig hebben. Je ziet het overal terug, alleen nog niet altijd in de ouderenzorg.

In Bunschoten-Spakenburg droegen vroeger vrijwel alle mensen klederdracht. In de loop van de tijd besloten steeds meer inwoners dat ze liever in burgerkleding gingen. Ik denk dat er toen best veel gesproken werd over de eerste dames en heren die de kraplap en boezeroen verruilden voor burgerkleding. Ze kozen voor iets anders. Ze stonden aan het roer van hun eigen leven.

Ook in het verkeer zie je steeds meer rotondes in plaats van verkeerslichten. Je bepaalt zelf wanneer je veilig kunt oversteken. Je plant zelf online een afspraak in bij de kapper en bij de bank regel je bijna alles zelf via internet. Zo is eigen regie overal om ons heen.

Het programma Aan het roer gaat ook over eigen regie. In de ouderenzorg hebben we daarin nog een grote stap te zetten. Vaak nemen we onbewust, en soms bewust, dingen over die mensen prima zelf kunnen doen. Omdat we dat graag doen, het sneller gaat of gewoon makkelijker.

Hoe willen we de oudere dan meer regie geven? Dat kunnen we uitleggen in vier korte zinnen:

• We luisteren naar wat iemand wil en kan.
• We nemen niet over wat iemand zelf kan.
• We helpen om (opnieuw) te leren wat niet meer lukt.
• We zorgen samen voor een oplossing voor wat overblijft.

Dat klinkt niet moeilijk. Maar stel je voor: je gaat op bezoek bij een oudere dame. Je gaat zitten, laat haar koffie voor je zetten en een plak cake voor je afsnijden. Je zit gezellig, en als het tijd is om op te ruimen, doe je nog steeds niets. Hoe voelt dat? Voor mij voelt dat heel ongemakkelijk. Ik wil helpen, want ik voel me bezwaard. Ik ben jonger en fitter en zij is twee keer zo oud, en loopt ook nog met een rollator. Precies dat ongemak maakt Aan het roer ingewikkeld. Telkens weer door dat ongemak heen, met een hart dat graag wil zorgen en de tijdsdruk die we allemaal kennen. Maar als je je bedenkt dat die oudere ook ongemak voelt — omdat hij of zij ook graag van betekenis wil zijn en zelf aan het roer wil staan— wordt het ineens een stuk makkelijker.

Want waarom zou je blijven zitten? Waarom zou je niet even een handje helpen? Omdat je de oudere dame daarmee het gevoel geeft dat ze het zelf niet meer kan, onbewust betuttel je en dat is helemaal geen fijn gevoel. En praktisch: voor ouderen is het heel goed om in beweging te blijven.

Ik geloof dat we veel meer van betekenis zijn als we handelen volgens die vier zinnen. En er blijft nog genoeg over om voor te zorgen. Want de komende jaren komen er veel meer ouderen bij.

Samen kunnen we werken aan een ouderenzorg waarin eigen regie de norm is. Waarin we ouderen de kans geven om zelf aan het roer te blijven staan.